Ken je het gevoel wanneer je iets buiten je comfortzone moet doen? Wanneer je iets doet of op het punt staat te doen terwijl je op dat moment liever veilig thuis onder een dekentje naar jouw lievelingsserie kijkt?

Je krijgt zweterige handen, je ademhaling blijft erg oppervlakkig en je kan eigenlijk alleen nog maar letten op dat vervelende gevoel in jouw buik.

Weet dat je niet de enige bent die dit gevoel ervaart! Vele landgenoten, waaronder ikzelf, voelen dagelijks een portie stress. Dit kan variëren van stress op het werk tot stress door een psychische aandoening.

Waarom voelen wij eigenlijk stress en hoe kan je hiermee het beste omgaan? Daar ga ik binnen dit artikel op in. Na het lezen weet je precies waarom jouw lichaam dit signaal afgeeft en welke tips je vandaag nog kan volgen om stressbestendig te worden.

Wat is stress?

De moderne mens beschikt over het algemeen eigenlijk over een prima leventje. Een dak boven het hoofd, een verwarming voor de koude wintermaanden en familie en vrienden om herinneringen mee te maken en delen.

Toch is dit niet altijd zo geweest. Laten we eens heel ver terug gaan in de tijd. De tijd dat er nog geen supermarkten waren om onze producten te kopen en de dagelijkse activiteiten voornamelijk uit overleven bestonden.

Waar gaat dit verhaal naartoe zal je misschien denken? Nou om precies te zijn naar de tijd toen stress nodig was om te overleven.

Bij het zoeken naar voedsel kon de oermens ieder moment in een levensbedreigende situatie belanden. Binnen een fractie van een seconde moest de volgende keuze worden gemaakt: vechten, vluchten of verstijven (fight, flight or freeze).

Oke, tegenwoordig zal je niet dagelijks in een dergelijke situatie belanden maar tot de dag van vandaag is dit mechanisme nog actief, ook al is dit in een andere vorm.

Denk maar eens aan de situatie dat je op de snelweg rijdt en een ander persoon je bewust van jouw rijbaan duwt.

Sommige personen zoeken direct naar een kans om de ander terug te pakken (fight). Een ander iemand wil absoluut niet in een dergelijke situatie belanden, accepteert deze zoals het is en zoekt een ander stukje van de snelweg op (flight). Ook zijn er medemensen die op dat moment geen idee hebben wat te doen en letterlijk verstijven uit angst (freeze).

Deze vorm van hedendaagse stress is niet langer functioneel en kan leiden tot vervelende uitingen.

Werking van stress

Stress helpt je om je voor te bereiden op het vechten, vluchten of bevriezen in een bedreigende situatie. Ons lichaam maakt geen onderscheid of dit stress is vanwege een spannende presentatie of omdat je in een levensbedreigende situatie zit.

Je lichaam geeft aan dat het tijd is om te handelen en maakt hormonen aan als cortisol en adrenaline.

Het lichaam maakt adrenaline aan om binnen een fractie van een seconde te kunnen reageren op een situatie. Denk hierbij aan iets simpels als een knikker die van tafel begint te rollen en op jouw dure vloer dreigt te vallen.

Adrenaline brengt het lichaam dus in opperste paraatheid.

Vervolgens maakt het lichaam het stresshormoon cortisol aan vanuit de bijnieren. Cortisol zorgt ervoor om het lichaam een langere tijd paraat te kunnen houden. Niet alleen op het korte moment dat het echt nodig is, maar ook om langdurig met de stressvolle situatie om te kunnen gaan.

Je kan je dus voorstellen dat het aanmaken van cortisol in bepaalde situaties een absolute must is.

Helaas kan cortisol ook worden aangemaakt gedurende onze dagelijkse (stressvolle) werkzaamheden. Denk aan een periode waarin je geen zekerheid hebt over jouw baan vanwege een reorganisatie of stress vanwege jouw relatie die onder druk staat.

Financiële problemen waardoor jouw schulden alleen maar beginnen op te lopen en je niet meer ziet hoe je hieruit kunt komen.

Dit zijn dagelijkse voorbeelden waardoor ons lichaam enkel denkt aan overleven en om deze reden een flinke dosis cortisol aanmaakt.

Door deze overlevingsstaat van het lichaam kan het zijn dat je geen gevoel meer van rust ervaart en continu achter de feiten aanloopt. Wanneer dit gevoel aan blijft houden spreken we over chronische stress.

Chronische stress kan leiden tot zowel lichamelijke als psychische klachten. Daar lees je zo meer over.

Soorten stress

Nu je weet hoe stress werkt is het goed om te weten welke soorten stress er zijn. Het is namelijk niet zo dat ieder soort stress een negatieve werking heeft.

Positieve en negatieve stress

In de basis gaat het bij stress om positieve en negatieve stress. Positieve stress kan een verslavende werking hebben. Positieve stress kan ervoor zorgen dat je scherp bent en geeft je net dat ene zetje om een deadline te halen.

Na het behalen van de deadline krijg je een euforisch gevoel. Het is een gevoel die je vaker wil ervaren. Je kan ook positieve stress ervaren wanneer je in een achtbaan stapt die toch net iets te veel loopings maakt.

Dit zijn situaties waarbij je stress achteraf als fijn en prettig kan beleven.

Daartegenover bestaat er ook negatieve stress, ook wel ongezonde stress. Negatieve stress krijgt veruit de meeste aandacht. Dit is namelijk het soort stress waaronder wij als mensen het meeste lijden.

Wanneer je langdurig gebukt gaat onder negatieve stress kan je zowel lichamelijke als mentale klachten oplopen. In het volgende stuk lees je meer over de symptomen.

Langdurig lijden aan stress kan chronische stress of zelfs een burn out opleveren. Wees er dus op tijd bij!

Fysieke en mentale stress

Als we een stapje verder gaan is stress onder te verdelen in een tweetal subcategorieën, namelijk fysieke en mentale stress. Dit zijn twee verschillende manieren waarop stress zicht kan uiten.

Bij fysieke stress moet je denken aan lichamelijke klachten als hoofdpijn of maagpijn. Dit zijn klachten die jouw fysieke activiteiten op een dag behoorlijk kunnen beperken. Fysieke stress kan veroorzaakt worden door bijvoorbeeld voeding, het gebrek aan beweging of te weinig slaap.

Mentale stress kan zich uiten in bijvoorbeeld een kort lontje, moeite met concentreren of angstaanvallen. Mentale stress kan veroorzaakt worden door onverwerkte trauma’s of nare ervaringen. Het werk blijft zich opstapelen en er is onvoldoende tijd om rust te pakken waardoor je mentaal uitgeput raakt.

Symptomen van stress

Na een langdurige blootstelling aan stress kunnen er vele lichamelijke klachten ontstaan. Hieronder een greep uit de vele symptomen van stress.

Vergeetachtig door stress

Doordat je in een stressvolle periode ontzettend veel aan je hoofd hebt kan het zijn dat je vergeetachtig wordt. Indien je hier niks aan doet kan dit steeds erger worden. Om hieraan te werken kan je bijvoorbeeld beginnen met het opstellen van een to-do lijst en de losse taken op post-its te zetten.

Dikke buik door stress

Heb je het gevoel dat je te veel hebt gegeten en voelt jouw buik opgeblazen aan? Dan kan dit absoluut een gevolg zijn van stress. De darmfuncties worden vertraagd en hierdoor ontstaat een opgezet gevoel.

Om dit opgeblazen gevoel te verminderen is het belangrijk om meer te bewegen. Daarnaast kan meditatie en yoga bijdragen aan het verminderen van het opgeblazen gevoel.

Maagpijn door stress

Bij stress is het mogelijk dat er maagklachten ontstaan. Hierbij kan je denken aan een samentrekkend gevoel in de maag of aan maagzuur. Het is niet makkelijk om hier vanaf te komen, maar je kan bijvoorbeeld wel meer gaan bewegen of gezonder eten.

Misselijk door stress

Een stressvolle situatie kan er voor zorgen dat je een misselijk gevoel ervaart. Het vervelende hiervan is dat dit gevoel een lange tijd kan blijven hangen. Het gevolg hiervan is dat je minder trekt hebt en je lichamelijk alleen maar minder fit gaat voelen.

Om de misselijkheid tegen te gaan dient er gekeken te worden naar de oorzaak van stress. Daarnaast kunnen meditatie en yoga bijdragen aan het verhelpen van stress.

Droge mond door stress

Veel stress kan leiden tot een droge mond. Dit is erg vervelend en zeker bij een sociaal beroep waarbij er van je verwacht wordt dat je veel met collega’s/ klanten praat. Om een droge mond tegen te gaan is er geen wondermiddel.

Wel kan je rust vinden in bijvoorbeeld het lezen van een goed boek, het uitvoeren van ademhalingsoefeningen of een stevige wandeling in de natuur. Het doel hiervan is om jouw gedachte even te resetten en op te gaan in het moment.

Duizeligheid door stress

Doordat het lichaam bij stress langdurig in opperste paraatheid is kan het zijn dat de hersenen overactief raken. Dit heeft als gevolg dat de hersenen moeite krijgen met het ontvangen van prikkels en hierdoor kan je een vorm van duizeligheid ervaren.

Het is belangrijk om goed vast te (laten) stellen of de duizeligheid veroorzaakt wordt door stress. Dit kan je laten door jouw eigen huisarts. Wanneer stress als veroorzaker uit de bus komt is het belangrijk om de stress zo snel mogelijk aan te pakken.

Zoek iets wat jij leuk vindt en waar jij rust in kan vinden. Lees bijvoorbeeld een leuk boek of werk jouw takenlijst af waardoor je geen druk meer voelt.

Rugklachten door stress

Rugklachten komen vaak voor bij personen die last hebben van stress. Doordat de hersenen overactief zijn en de prikkels niet goed ontvangen worden, lijkt het alsof je pijn hebt.

Zolang er niks aan de bron wordt gedaan kunnen de rugklachten blijven aanhouden. Het is daarom belangrijk om een afspraak te maken met jouw fysiotherapeut, om te laten vaststellen waardoor de stress veroorzaakt wordt.

Slokdarm klachten door stress

Bij slokdarm klachten horen diverse symptomen. Zo kan je spierkrampen ervaren, moeite hebben met slikken of last hebben van maagsappen.

Deze klachten kunnen diverse oorzaken hebben waaronder stress. Het is belangrijk om het stressniveau omlaag te brengen. Dit kan bijvoorbeeld met behulp van meditatie en mindfulness.

Daarnaast is het belangrijk om goed op je voeding te letten. Voeding kan helpen tegen het verminderen van slokdarm klachten. Bij last van maagsappen is het bijvoorbeeld aan te raden te minderen met suiker.

Persoonlijk heb ik met regelmaat last van maagsappen en ben ik op aanraden van de huisarts begonnen met het drinken van baking soda. Voor mij is dit het enige middel dat direct effect heeft.

Benauwdheid door stress

Een gevolg van langdurige stress is een hoge ademhaling. Dit houdt in dat je voornamelijk adem haalt via de borst. Een ademhaling via de borst is oppervlakkig en kan een benauwd gevoel geven.

Om dit te voorkomen dien je adem te halen via de buik. Dit zorgt ervoor dat je meer zuurstof opneemt waardoor het benauwde gevoel verdwijnt. Om via de buik te ademen zijn er diverse ademhalingsoefeningen.

Ook kan het uitoefenen van yoga of meditatie helpen bij het aanleren van een goede ademhaling. Kijk wat voor jou werkt en ervaar hoe het is om meer zuurstof te verwerken.

Conclusie symptomen

Zoals je ziet zijn er vele symptomen bij stress. Ieder persoon is anders en hierdoor is er niet één generiek middel om stress te verminderen.

Het is dus belangrijk om iets te zoeken waar JIJ rust in kan vinden.

Denk eens enkel aan jezelf. Wat wil je graag doen? Wat wil je nog leren? Het lezen van boeken is een bewezen methode om stress te verminderen.

Kan stress resulteren in een burn out?

Als stress te lang duurt is het zeker mogelijk om in een burn out te raken. Ben jij iemand of ken jij iemand met veel stress? Lees dan ons artikel over het verschil tussen een burn out en stress.